رنگ آمیزی گرم - رنگ بپاش و رسوا کن!

یکی از کارایی که برای شناسایی باکتری باید انجام بدی، رنگ آمیزی گرم | Gram staining (بخونید گَرَم) هستش! این روش یکی از متداول‌ترین روش‌های رنگ آمیزی باکتری هم هستش که توسط باکتری شناس دانمارکی به اسم هانس کریستین گرم ابداع شده. توی این روش وقتی رو باکتری‌ها (به یه روش خاصی) رنگ میپاشیم، رسوا میشن و یه چیزی رو لو میدن! اینکه گرم مثبت هستن یا گرم منفی! 

توی این رنگ آمیزی ما سه تا رنگ داریم:

1- کریستال ویوله (بنفش)
2- لوگول (آبی)
3- فوشین یا سافرانین (صورتی)

 

* هر باکتری یا بهتره بگم دیواره باکتری که بتونه رنگ اول یعنی کریستال ویوله یا همون بنفش رو به خودش بگیره میشه باکتری گرم مثبت.

* هر باکتری یا دیواره باکتری که بتونه رنگ سومی یعنی فوشین یا سافرانین یا صورتی رو به خودش بگیره میشه گرم منفی.

حالا در آینده یه پست میذارم این دو نوع باکتری رو با هم مقایسه میکنیم. ولی فعلا امروز فقط به مبحث رنگ آمیزی و نتیجه‌ای که ازش میشه گرفت اشاره میکنم...

روش رنگ آمیزی:

 

1- تهیه اسمیر باکتری 

یه قطره آب مقطر میریزیم روی لام و یه خورده کلنی از باکتری برمیداریم و توی اون حل میکنیم (با لوپ). بعدش میذاریم کنار شعله (روش نذارینااا) تا خشک بشه.

 

2-فیکس کردن

بعد از اینکه لام خشک شد، 3 بار خیلی زود از روی شعله رد میکنیمش. (خیلی ایزی و ریلکس)

 

3-مرحله رنگ پاشی! 

اینجا یه تایمری چیزی باید همراتون باشه چون هر رنگی باید یه مقدار مشخصی روی لام بمونه بعد باید بشورین. پس یه تایمر بیارین کنارتون بذارین. بعدش یه خورده رنگ بردارین با قطره چکانی چیزی بریزین روی لام (اونقدری که کل باکتری رو بگیره) بعدش تو ثانیه مشخص، لام رو ببرین زیر شیر آب (که خیلی یواش باز شده!) و بشورین. حالا چه رنگی با چه ثانیه ای؟ 

الف- رنگ کریستال ویوله، برای 30 تا 45 ثانیه

ب- لوگول، برای 30 تا 45 ثانیه

ج- استون، برای 10 تا 20 ثانیه

د- فوشین یا سافرانین، برای 30 تا 45 ثانیه

 

البته استون رنگ نیست، برای محکم کاریه که اگه باکتری ما قراره گرم منفی باشه، همه رنگ قبلی ها شسته شده باشه و مثلا اگه خیلی زیادتر از 45 ثانیه، کریستال ویوله رو نگه داشتین، اونا رو بشوره ببره! 

 

 

4-ببینید و لذت ببرین!

بعدش که برای آخرین بار، لام رو شستین. ببرین زیر میکروسکوپ و ببینیدش. فکر میکنم یه قطره روغن هم باید بچکونید رو لام که دیده بشه. اینو مسئول آزمایشگاه میگفت اضافه کن ولی من اضافه هم کردم فرقی ندیدم! حالا در مورد استفاده میکروسکوپ هم حتما یه روزی یه پست درست میکنم...

 

5-شناسایی

باکتری هایی که گرم منفی باشن همونطوری که گفتم، قرمز یا صورتی ان. و باکتری هایی که گرم مثبت باشن، آبی یا بنفش هستن. این گرم مثبت یا منفی بودن یه ویژگی از باکتری هستش که در ادامه یه سری چیزایه دیگه رو هم مشخص میکنه! و به طور کلی باکتری رسوا میشه :)) بیاین یکم مهربون باشیم، شاید یه باکتری نمیخاد اطلاعاتش فاش بشه خب :))))

 

توجه:: باکتری های که میتونن قسر در برن! 

یه سری باکتری ها هستن که با رنگ آمیزی گرم اطلاعاتشون رو لو نمیدن! اینا خیلی پوست کلفتن و نم پس نمیدن :)) کدوم باکتری ها؟ 

-مایکوباکتریوم ها، -ترپونما پالیدوم، -مایکوپلاسما پنومونیر، -لژیونلا پنومونیه، -کلامیدیا، -ریکتزیا

 

 

امیدوارم که از این آموزش لذت برده باشین! 

پ.ن: خیلی وقت بود پست آموزشی نذاشته بودم گفتم یه چیزی بذارم به بار علمی وبلاگ یکم اضافه شه!

 

اتوکلاو - AutoClave

اتوکلاو یکی از پراستفاده‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهیه. از قدیم و ندیم گفتن آزمایشگاهی که اتوکلاوش خاموش باشه، سوت و کوره.. آخه بس که سر و صدا میکنه این دستگاه D: 

اتوکلاو برای استریل کردن وسایل‌های آزمایشگاهی و پزشکی مثل لوله آزمایش، محیط کشت و.. استفاده میشه. طرز کارش اینطوریه که با استفاده از آب (آب مقطر) یه فشار و دمای بالا (121 درجه سانتیگراد و 15 پاسکال) ایجاد میکنه و مواد و وسایل به مدت 15 دقیقه داخلش قرار میگیرن. به این ترتیب هر چی میکروارگانیسم هستش از بین میره و در نهایت وسایل و مواد شما استریل شدن. ولی خب کلی میکروارگانیسم هم مردن :( 

برای میکروارگانیسم‌ها، اتوکلاو یه دروازه به سمت دنیای اخروی هستش و کارشون تو این دنیا تمومه :))) 

 

تاریخچه اتوکلاو برمیگرده به سال 1879 میلادی که توسط یه میکروبیولوژیست فرانسوی به اسم چارلز چمبرلین اختراع شد. 

من وقتی که وارد آزمایشگاه شدم همون اول کاری طرز کار این دستگاه رو یاد گرفتم. البته مسئول آزمایشگاه همون اول گفت این خطرناکه و اگه بترکه آزمایشگاه میره رو هوا و خلاصه کلی ته دل ما رو خالی کرد :))) و برای همین ازش دل خوشی نداشتم و ازش فاصله میگرفتم ولی بعدها دیگه کارم هر روز حداقل یه بار سر و کار زدن باهاش بود مجبور شدم دوست شم باهاش :))) 

 

چطوری از اتوکلاو استفاده کنیم؟

برای اینکه وسایل و یا موادتون رو اتوکلاو کنید اول باید ببینید آب به اندازه کافی (یعنی تا جایی که مشخصه) داره و اگه نداشت حتما آب مقطر بریزین توش. بعدش موادتون رو بذارین داخلش و اتوکلاو رو روشن کنید و دستتون رو بذارین روی دکمه Mode تا چراغ وضعیت Heater روشن بشه. حالا، در اتوکلاو رو بذارین و پیچ هاشو ببندین و در نهایت شیر تخلیه رو هم ببندید.. رو صفحه نمایش اتوکلاو دما بهتون نشون داده میشه. این دما همونطوری که گفتم تا 121 درجه (یا یه ذره کمتر و بیشتر) میره بالا و همونجا میمونه و یهو چراغ وضعیت میره به بخش Steril و دما ثابت میمونه حالا زمان به صورت برعکس از 15 دقیقه میاد پایین تا به 0 برسه.. اینجا اتوکلاو شروع شده و میکروارگانیسم ها در حال کشته شدن هستن و ممکنه بوی ماکارونی بیاد از دستگاه :))) به نظرم اگه بوی کله پاچه میومد بیشتر میشد ربطش داد به میکروارگانیسم ها ! 

حالا اینجا هر از گاهی فشار سنج رو چک کنید که از 1.8 بالاتر نره، اگه رفت حتما اتوکلاو رو خاموش کنید و به مسئول آزمایشگاه خبر بدین که بیاد و نگاش کنه ببینه چه مرگشه! 

ولی اگه هیچ مشکلی نبود، زمان به صفر که رسید اتوکلاو یه جیغ میزنه که از هر نقطه آزمایشگاه قابل شنیدنه! حالا باید خودتون رو به اتوکلاو برسونید و خاموشش کنید و یکمممممممم شیر تخلیه رو باز کنید، طوری که یه بخاری بشه ازش بیاد بیرون و البته مراقب باشید چون داغه! 

وقتی یکم دیگه گذشت، شیر تخلیه رو بیشتر باز کنید، و همینطوری ادامه بدین تا وقتی که فشار سنج بیاد رو 0. اونوقت میتونید پیچ‌های اتوکلاو رو باز کنید و مواد و وسایل شما استریل شده، آماده اس :) 

 

امیدوارم که از این پست هم خوشتون اومده باشه به دردتون خورده باشه :)

تا پست بعدی، خدانگهدارتوووون

محیط کشت بلاد آگار - Blood Agar

بلاد آگار یه محیط کشته جامد هستش از 5 تا 8 درصد خون گوسفند تشکیل میشه و میشه باهاش باکتری‌هایی رو شناسایی کرد...

کدوم باکتری ها؟! اونایی که آنزیم‌هایی تولید میکنن که باعث میشه گلبول‌های قرمز لیز بخورن و با کله بخورن زمین :)))) 

به این لیز خوردن گلبول‌های قرمز میگن همولیز! 

 

من این محیط کشت رو برای باکتری‌هایی مثل اورئوس، انتروکوک و آسینتوباکتر درست کردم. 

 

چطوری بلاد آگار درست کنیم؟

به طور کلی طرز ساختن محیط کشت ها، روی قوطی پودرشون نوشته شده ولی محیط بلاد آگار یه چیزی بیشتر از هم زدن و مخلوط کردن پودر با آبه! برای ساختش باید اول با توجه به طرز تهیه اش اونو توی آب حل کنی و اتوکلاوش کنی. بعدش صبر کنی دماش به 50-40 برسه. این دما رو نمیتونی با دماسنج اندازه بگیری! باید با پشت دستت اندازه بگیره و یه طوری باشه که نه دستت بسوزه نه هم سرد باشه...

بعد از اینکه به دمای مورد نظرمون رسید باید خون رو اضافه کنی و هَمش بزنی، البته نه زیاد و تند چون کف میکنه و حالا بیا و درستش کن :))) 

حالا دیگه باید بریزی توی پلیت. البته تمام این کارها که بعد اتوکلاو گفتم باید زیر هود و کنار شعله انجام بشه تا همسایه‌های مزاحم و مهمونایه ناخوانده وارد محیط کشت نشن وگرنه محیط کشت‌هات آلوده میشه و اونجاس که باید بشینی و به اتوکلاو تکیه کنی و زار زار اشک بریزی! 

 

راستی! اگه زمانی که محیط کشت رو آوردیم بیرون و دماش حدود 80 اینا بود بهش خون اضافه کنیم، هموگلوبین خون شکسته میشه و رنگ محیط کشت شکلاتی میشه! که بهش میگن شکلات آگار که اونم بعدا در موردش حرف خواهیم زد...

 

روزگارتون عاری از میکروب‌های بیماری‌زا

تا پست بعدی، خداحافظتوون